Vergi İşlemlerinde Elektronik Uygulamalar
paylaş
twittle
paylaş
paylaşBilişim teknolojilerindeki gelişmeler hayatımızın her alanında olduğu gibi devlete karşı en önemli yükümlülüğümüz olan vergi alanında da değişikliklere neden olmaktadır.
Vergi alanında yapılan bu değişikliklerin birçoğu 2016 yılından itibaren uygulamaya girecektir. Bunlardan bazıları olan; E-Yoklama, E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv, E-Tebligat ve E-Ticaretin İzlenmesine ilişkin yapılan düzenlemeler hakkında kısa bilgileri aşağıda vermeye çalışacağım.
1- E-Yoklama
Vergi Usul Kanununun 453 Sıra Nolu Tebliği ile getirilen bir düzenleme olan Elektronik Yoklama; Yoklama faaliyetlerine ilişkin süreçlerin elektronik ortamda yürütülmesini, yoklama faaliyeti sonucunda kayıt altına alınan delil niteliğindeki verilerin (resim, video, koordinat vs. dahil) Gelir İdaresi Başkanlığına ve ilgilisine elektronik ortamda iletilmesini sağlayan sistem olarak tanımlanmaktadır.
Elektronik Yoklama Sistemine geçilmesi ile kağıt ortamda yazılı olarak yapılan yoklama işlemleri ve düzenlenen yoklama fişleri artık mobil cihazlar aracılığıyla elektronik ortamda oluşturulmaktadır.
Yoklama sırasında tespit edilen hususlar, nezdinde yoklama yapılana veya yetkilisine mobil cihaz ekranında ön izleme yaptırılmak suretiyle okutularak ve doğruluğu noktasında karşılıklı olarak mutabık kalınması halinde imzalanır. Bu imzalama işlemi, elektronik imza aracı bulunması durumunda nezdinde yoklama yapılan kişi veya yetkilisi tarafından elektronik imza aracı kullanılarak, elektronik imzanın bulunmaması durumunda ise ıslak imza ile yapılır.
E-yoklama fişinin, internet vergi dairesi üzerinde yer alan "Elektronik Yoklama Görüntüleme" menüsünden görüntülenerek çıktısı alınabileceği gibi, bağlı bulunulan vergi dairesi/mal müdürlüğüne mükellef ya da yetkilisi tarafından başvurulması halinde kağıt ortamında da bir örneği alınabilmektedir.
Elektronik Yoklama Sisteminin uygulanmasına 01/09/2015 tarihinde başlanılmıştır.
2- E-Fatura
Teknik açıdan Elektronik Fatura Uygulaması, sistem üzerinde önceden tanımlanmış olan kullanıcıların belirlenen standartlara uygun elektronik belgeleri, gönderen taraftan alıcı tarafa iletimini sağlayan mesajlaşma alt yapısını ifade etmektedir.
Elektronik ortamda düzenlenen faturalar sistem üzerinden muhataplarına gönderilmekte ve ilgili tarafından kabul edilmektedir. Elektronik fatura uygulamasına girmek zorunda olan mükellefler, bu sistem içerisindeki diğer e-fatura kullanan mükelleflere kağıt ortamda fatura düzenleyemeyecekler, düzenlemiş olsalar dahi bu faturaların geçerliliği olmayacaktır.
E-Faturaya tabi vergi mükellefleri, bu sisteme dahil olmayan vergi mükelleflerine ve diğer müşterilerine kağıt ortamda fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.
3- E Defter
Elektronik Defter Uygulaması; Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen belli mükellef gruplarının ve belirli ciroları aşan mükelleflerin, yasal defterlerini elektronik ortamda tutmalarını gerektiren bir sistemdir. Bu mükellefler için elektronik ortamda tutulması zorunlu olan defterler, yevmiye defteri ve büyük defterdir.
1 Sıra Nolu Elektronik Defter Genel Tebliği düzenlemesi gereğince, yevmiye defteri ve büyük defter kayıtlarının XBRL GL e-defter format ve standartlarına göre hazırlanması gerekmektedir. Bu standartlar defter kayıtlarının içeriği ve standartlarını belirlemektedir.
Maliye Bakanlığı tarafından defterlerini elektronik ortamda tutma zorunluluğu getirilen mükelleflerin kağıt ortamda defter tutması mümkün olmadığı gibi, kağıt ortamında tutulan defterlerin yasal hiçbir hükmü bulunmayacaktır.
Zorunluluk ve Başlama Tarihi;
E-Defter hakkında yayımlanan 454 Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliği uyarınca, aşağıdaki mükellefler 01.Ocak.2016 tarihinden itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadırlar.
* 2014 yılının brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzerinde olan mükellefler,
* Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle 20 Haziran 2015 tarihinden önce EPDK’dan lisans alan mükellefler (Bayilik lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu bent kapsamında değerlendirilmeyecektir.) ile aynı Kanuna ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa ve ithal eden mükelleflerden bu tarihinden önce mükellefiyet tesis ettirenler,
4- E-Arşiv
E-Arşiv Uygulaması; Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun olarak faturanın elektronik ortamda oluşturulması, elektronik ortamda muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan bir uygulamadır.
Bu gün birçok kişiye gönderilen Gsm, Telefon, ve İnternet Hizmetleri için düzenlenen faturalar e-arşiv fatura olarak düzenlenmekte ve ilgilisine elektronik ortamda gönderilmektedir.
Zorunluluk ve Başlama Tarihi;
433 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre, İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan ve 2014 yılı gelir tablosu brüt satış hasılatı tutarı 5 milyon lira ve üzerinde olan mükellefler, en geç 01.01.2016 tarihine kadar e-Arşiv Uygulamasına geçmek zorundadır.
5- E-Tebligat
Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 456 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde
Elektronik Tebligatın tanımı; “213 Sayılı Kanun hükümlerine göre tebliği gereken evrakın Elektronik Tebligat Sistemi ile muhatapların elektronik adreslerine tebliğ edilmesi” şeklinde yapılmıştır.
Bu yolla yapılacak olan elektronik imzalı tebliğ evrakı, muhatabın elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Zorunluluk ve Başlama Tarihi;
Tebliğe göre elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan mükellefler şunlardır;
* Kurumlar vergisi mükellefleri
* Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar (Kazançları basit usulde tespit edilenlerle gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler hariç)
Mükelleflerin, tebliğ ekindeki başvuru formlarını kullanarak 1 Ocak 2016 tarihine kadar elektronik tebligat adresine sahip olabilmek için gerekli başvuru işlemlerini tamamlamaları gerekmektedir.
6- E-Ticaret Faaliyetlerinin İzlenmesi
Gelir İdaresi Başkanlığınca, elektronik ticaret faaliyetlerinin izlenmesi çalışmaları kapsamında, belli mükellef gruplarına sürekli bilgi verme zorunluluğu getirilmesine yönelik tebliğ taslağı hazırlanmıştır.
Hazırlanan Taslak Tebliğ kapsamına;
* İnternet ortamında ticari amaçlı reklam ve tanıtım hizmetinin verilmesine aracılık eden mükellefler,
* Bankalar,
* İnternet ortamında ticari amaçlı reklam hizmetlerinin verilmesine aracılık edenler,
* Kargo işletmeleri ve Lojistik işletmeleri
girmektedir.
Zorunluluk ve Başlama Tarihi;
Tebliğ taslağının mevcut haliyle yasalaşması durumunda; Zorunluluk getirilen mükellefler 01 Ocak 2016 tarihinden itibaren gerçekleştirdikleri işlemlere ilişkin zorunluluk kapsamında istenen bilgileri hazırlamaya başlayacaklar ve takip eden aydan itibaren göndereceklerdir.
Maliye Bakanlığının, bu düzenleme ile elektronik ortamda yapılan kayıt dışı ticareti denetim altına almaya çalıştığı, yukarıdaki mükellef gruplarından periyodik dönemlerde alınacak bilgilerin bu amaçla kullanılacağı söylenebilir.
7- Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanımı
Maliye Bakanlığı tarafından 15.06.2013 tarihinde yayımlanan 426 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde; Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, temel olarak Basit/Bilgisayar Bağlantılı ve EFT-POS özelliği olan cihazlar olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Ayrıca akaryakıt pompalarına bağlanan, sinema giriş bileti ve yolcu taşıma bileti düzenleyen ödeme kaydedici cihazlar da tebliğ kapsamına girmektedir.
Genel Tebliğde “Mükellefler, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut ödeme kaydedici cihazlarını, 31/12/2015 tarihini geçmemek üzere malî hafızaları doluncaya kadar kullanabilirler.” Hükmü mevcuttur.
Bu hükümden de anlaşıldığı üzere ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) kullanan tüm vergi mükelleflerinin kullanmakta oldukları yazar kasalarının 01.01.2016 tarihinde yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (akıllı yazar kasa) ile değiştirmeleri gerekmektedir.
Bu kadar çok vergi mükellefini ilgilendiren böyle köklü bir değişikliğinin bir günde yapılmak istenmesi başta mükellefler, ödeme kaydedici cihaz satıcıları ve servisleri için oldukça sıkıntılı bir süreç oluşturacaktır.
Bu konuda bir yasa değişikliği yapılarak ödeme kaydedici cihazların değiştirilmesi sürecinin daha geniş bir zamana yayılması belki de daha sağlıklı olacaktır.
Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından getirilen yukarıdaki uygulamalara, önümüzdeki dönemde yenilerinin de ekleneceğini tahmin etmek mümkün. Ancak Maliye Bakanlığının getirmiş olduğu bu uygulamalara, vergi mükelleflerinin ne kadar adapte oldukları ve olabileceklerini tahmin etmek aynı derecede mümkün değil.
Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Ramazan KARALAR
İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar
-
25.08.2021
Alıcılara gönderilen veya doğrudan teslim edilen fatura asıllarının çeşitli nedenlerle zaman zaman kaybolduğu ve söz konusu belgelerin kullanılabilmesi/muhasebe kayıtlarına alınabilmesi için tekrar elde edilmesi gerektiğinde mükellefler satıcı firmalardan -
27.08.2021
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)?nca Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesine yönelik olarak ayımlanan Tebliğler gözden geçirilmiş, tüm tarafların tek kayna -
26.08.2021
Zaman su gibi geçmeye devam etmekte ve bizi adeta bir sal gibi yılın sonuna doğru sürüklemekte. Yılsonunun ve yılbaşının herkes için anlamı veya hatırlattıkları farklıdır elbette. Biz muhasebeciler ve mali müşavirler için ise yoğun b